Μήνας: Νοέμβριος 2019

Με μεγάλη επισημότητα έγιναν οι εκδηλώσεις της 107 ης επετείου της Μάχης των Λαζαράδων του 1912 στις 9 Οκτωβρίου 2019  ,περισσότερα…

Γιορτάστηκε την Τρίτη 9 Οκτωβρίου 2018 στο μνημείο Πεσόντων στην πλατεία των Λαζαράδων, η 106η επέτειος της Μάχης των Λαζαράδων του 1912,   περισσότερα  ..      http://www.mikrovalto.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=10605:-106-1912-10-35-&catid=47:2009-05-05-09-56-45&Itemid=96

Τα Καμβούνια είναι βουνό της βόρειας Ελλάδας με υψόμετρο 1.615 μέτρα.^[1][2] Απλώνονται κατά μήκος των συνόρων των νομών Λάρισας και Κοζάνης ενώ ένα τμήμα τους εισχωρεί και στον νομό Γρεβενών. Περικλείονται στα ανατολικά από τον Όλυμπο, στα βορειανατολικά από τα Πιέρια, στα δυτικά από τα Χάσια, στα νότια από τα Αντιχάσια ενώ βόρεια καταλήγουν στην τεχνητή λίμνη του Αλιάκμονα.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ιστορική Τοπογραφία των Καμβουνίων ,περισσότερα….http://www.mikrovalto.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=189:2009-11-17-12-28-32&catid=70:2009-11-17-12-18-01&Itemid=188

Το χρονικό της εξέλιξης των οικισμών της περιοχής των Καμβουνίων     (Του Τάκη Παπαθανασίου)  περισσότερα….

http://www.mikrovalto.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=2391:-1481-&catid=70:2009-11-17-12-18-01&Itemid=188

Στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγωγής Σταδιοδρομίας και με Θέμα: «Επαγγέλματα με Παρελθόν και Μέλλον στην περιοχή πρώην Δήμου Καμβουνίων» που υλοποιείται στο Γυμνάσιο Τρανοβάλτου επισκεφτήκαμε Βιομηχανική Μονάδα επεξεργασίας  μαρμάρου της περιοχής. Μια διαθεματική επίσκεψη ,αφού την συνδυάσαμε και με τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών  που διδάσκονται οι μαθητές. Είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά τον τρόπο εξόρυξης και  επεξεργασίας του μαρμάρου ,τα σχετικά με αυτό επαγγέλματα καθώς και τις ευκαιρίες που μπορεί να δώσει μελλοντικά για επαγγελματική ενασχόληση.

ΤΟ    ΜΑΡΜΑΡΟ

Γράφει ο εκπαιδευτικός Κοτίτσας  Κωνσταντίνος  ΠΕ04.01

Εισαγωγή

Το μάρμαρο είναι πέτρωμα αποτελούμενο από ασβεστίτη (CaCO₃) ή και από το συνδυασμό των ορυκτών ασβεστίτη (CaCO₃) και δολομίτη ((CaMg) (CO₃)₂) και έχει δημιουργηθεί από την μεταμόρφωση ασβεστόλιθων, δηλαδή ιζηματογενών ανθρακικών πετρωμάτων. Η λέξη ετυμολογείται από την αρχαιοελληνική μάρμαρος, δηλαδή «λαμπερός λίθος»..

Εξόρυξη του παγκοσμίου φήμης Πεντελικού Μαρμάρου Διονύσου

Στην εμπορική γλώσσα, ως μάρμαρο θεωρείται κάθε κρυσταλλικό πέτρωμα, με ορυκτολογική σύσταση στην οποία επικρατούν κυρίως ορυκτά με σκληρότητα 3 ως 4 της σκληρομετρικής κλίμακας Mohs (ασβεστίτης, δολομίτης κλπ) και το οποίο επιπλέον επιδέχεται κοπή, λείανση και στίλβωση ώστε να είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ως διακοσμητικό ή δομικό υλικό. Στην κατηγορία των μαρμάρων ανήκουν διάφορα πετρώματα, ποικίλων χρωμάτων, εξορυσσόμενα σε όγκους, επιδεκτικά κοπής σε πλάκες, λειάνσεως και στιλβώσεως, καθώς και ο πωρόλιθος, το αλάβαστρο, ο όνυχας, οι δομικοί λίθοι λαξευτοί ή όχι, οι σχιστολιθικές και οι ασβεστολιθικές πλάκες και παρεμφερή πετρώματα χρησιμοποιούμενα για δομικούς και διακοσμητικούς σκοπούς

Το μάρμαρο στην περιοχή μας…

Εδώ και 50 χρόνια λειτουργούν λατομεία μαρμάρου στην περιοχή Τρανόβαλτος της Π.Ε. Κοζάνης. Τα ορυκτολογικά του χαρακτηριστικά (ειδικότερα η λεπτο-κρυσταλλικότητα ) και οι φυσικομηχανικές του ιδιότητες καθώς και η σχετική ομοιομορφία (λευκό – ημίλευκο), το έχουν καταστήσει ένα από τα γνωστότερα μάρμαρα του ελληνικού χώρου, συγκρινόμενο ακόμη και με το πεντελικό.

Στην περιοχή –πριν από 20 χρόνια- δραστηριοποιούνταν πάνω από 15 επιχειρήσεις με 450 εργαζόμενους, ενώ έχουν δημιουργηθεί και αρκετές μονάδες επεξεργασίας των προϊόντων (σχιστήρια). Σήμερα έχουν απομείνει μόνο 2 νόμιμα δραστηριοποιούμενες επιχειρήσεις και για τα υπόλοιπας η δυνατότητα λειτουργίας είναι εξαιρετικά δύσκολη – σε συνθήκες ημιπαρανομίας και με επικίνδυνες συνθήκες ασφάλειας. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της ανορθολογικής εκμετάλλευσης και της έλλειψης σχεδιασμού. Υψηλά μέτωπα 50 μέτρων, 600.000 μ³ στείρα υλικά που καλύπτουν ακόμα και υγιείς όγκους μαρμάρου έχουν καταστήσει τη συνέχιση της εκμετάλλευσης σχεδόν αδύνατη.

Σήμερα όμως βρισκόμαστε στο στάδιο εξεύρεσης λύσης για την ορθολογική εκμετάλλευση των πετρωμάτων κατόπιν συνεργασίας όλων των αρμόδιων φορέων.

Πώς γίνεται η εξόρυξη και η επεξεργασία του μαρμάρου

Οι κυριότερες εργασίες που περιλαμβάνει η εξορυκτική διαδικασία και που καθορίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό στο συνολικό κόστος λειτουργίας ενός λατομείου είναι: Οι προκαταρκτικές εργασίες διαμόρφωσης του χώρου, η διαμόρφωση των μετώπων και αναβαθμίδων, το κόψιμο των ογκομαρμάρων και η μετακίνηση τους στο δάπεδο του λατομείου, η απομάκρυνση των στείρων και οι εργασίες συντήρησης και επισκευών.

Η φάση της εξόρυξης είναι η σπουδαιότερη όλων των εργασιών. Με την εφαρμογή των καταλληλότερων μεθόδων εξόρυξης και τη χρησιμοποίηση συγχρόνου τεχνολογικού εξοπλισμού πετυχαίνεται ορθολογιστικότερη εκμετάλλευση των λατομείων και μείωση του κόστους των ογκομαρμάρων στο δάπεδό τους. Η διάνοιξη ενός λατομείου σε μια θέση προϋποθέτει τη δυνατότητα εξόρυξης ογκομαρμάρων σε εμπορεύσιμες διαστάσεις και ανταγωνιστικές τιμές στην εσωτερική και εξωτερική αγορά, τη δυνατότητα εξασφάλισης ειδικευμένου εργατοτεχνικού προσωπικού, τη γνώση των αποθεμάτων κ.ά.

Οι τύποι εξόρυξης είναι δύο, επιφανειακή και υπόγεια. Οι εργασίες που αναφέρονται παρακάτω αφορούν τις επιφανειακές εξορύξεις.

Στην αρχή γίνεται καλή διαμόρφωση του δρόμου προσπέλασης προς το λατομείο. Ακολουθεί η υδροδότησή του και η κατασκευή υδατοδεξαμενής, η μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος ή η τοποθέτηση ηλεκτρογεννήτριας και η κατασκευή μονίμων κτιριακών εγκαταστάσεων για τη φύλαξη των εκρηκτικών, τη στέγαση των μηχανημάτων και την εξυπηρέτηση του προσωπικού. Μετά εντοπίζονται οι θέσεις δημιουργίας των μετώπων εξόρυξης και ανοίγονται δρόμοι προσπέλασης. Η αποκάλυψη του κοιτάσματος από τα υπερκείμενα υλικά αρχίζει από τα ανώτερα και προχωρά προς τα κατώτερα υψόμετρα.

Ο χώρος απόθεσης των στείρων υλικών θα πρέπει να βρίσκεται μακριά από τους χώρους εκμετάλλευσης, να μην εμποδίζει τις εργασίες του λατομείου και να δημιουργεί τα λιγότερα δυνατά προβλήματα στο περιβάλλον. Η εξόρυξη στις επιφανειακές εκμεταλλεύσεις γίνεται με τη διαμόρφωση μετώπων παραγωγής σε βαθμίδες. Σε μια ορθολογιστική εκμετάλλευση η κατεύθυνση δημιουργίας των μετώπων γίνεται από το ανώτερο μέρος της λατομικής περιοχής προς το κατώτερο. Για την επιλογή των καταλληλότεροι τρόπων εξόρυξης συνεκτιμώνται διάφοροι παράμετροι όπως η παρουσία ή μη μεγάλων πάγκων, η ύπαρξη φυσικών ρωγματώσεων, κομμών ή ρηγμάτων, η σκληρότητα του μαρμάρου, η διατρητικότητά του, η επιδεκτικότητά του να σχίζεται ευκολότερα προς ορισμένες διευθύνσεις, η ύπαρξη αρκετού νερού για χρήση και τέλος η δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.

Για την κοπή με συρματοκοπή ή αλυσοπρίονο σημαντικό ρόλο παίζουν η ορυκτολογική σύσταση και ο ιστός του μαρμάρου, καθώς και οι φυσικομηχανικές του ιδιότητες. Αυτοί οι παράγοντες βοηθούν στην επιλογή του καταλληλότερου κοπτικού μέσου (τελάρα ή κόφτες), αλλά και στην επιλογή του τρόπου κοπής ενός όγκου μαρμάρου. Ως παράδειγμα αναφέρεται ότι τα λεπτοκρυσταλλικά και ομογενή στη σύσταση μάρμαρα κόβονται ευκολότερα από τα αδροκρυσταλλικά και πολυορυκτολογικά. Η παρουσία πυριτικών ορυκτών (παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη σκληρότητα από τα ανθρακικά) με μορφή κονδύλων, φακών ή ενστρώσεων μπορεί να προκαλέσει θραύση των λαμών ή των δίσκων. Δύο καινούργιες μέθοδοι εξόρυξης είναι με jet νερού ή με jet φλόγας.

Η επεξεργασία του μαρμάρου αποτελεί το τελικό στάδιο της όλης διαδικασίας για τη μορφοποίηση του προϊόντος. Περιλαμβάνει την κοπή του μαρμάρου σε πλάκες καθορισμένων σχημάτων και διαστάσεων, καθώς και λείανση και στίλβωση των ορατών επιφανειών τους. Σήμερα, που η ζήτηση τελικών προϊόντων μαρμάρου υψηλής πιστότητας στις διαστάσεις και υψηλής απόδοσης στη λείανση και στίλβωση παρουσιάζει συνεχή αύξηση, το στάδιο της επεξεργασίας αποτελεί το σημαντικότερο τμήμα της σύγχρονης μαρμαροβιομηχανίας.

Όπως είναι γνωστό τα ογκομάρμαρα κόβονται με παραδοσιακά ή διαμαντέ τελάρα και με ορθογώνιους κόφτες που έχουν δίσκους διαφόρων διαμέτρων. Οι πλάκες που προκύπτουν μπορούν να γυαλιστούν με χειροκίνητα ή αυτοματοποιημένα μηχανήματα. Το μέγεθος μιας μονάδας κοπής και επεξεργασίας εξαρτάται από το ύψος της παραγωγής. Η επιλογή και η διάταξη των μηχανημάτων που θα χρησιμοποιηθούν εξαρτάται από την ποσότητα των ογκομαρμάρων που εξορύσσονται, καθώς και από το είδος των τελικών προϊόντων που πρόκειται να παραχθούν. Βέβαια, για την απρόσκοπτη και αποδοτική λειτουργία μιας τέτοιας μονάδας χρειάζεται κατάλληλα εκπαιδευμένο εργατοτεχνικό προσωπικό. Στα σχιστήρια τα ογκομάρμαρα σχίζονται σε ακατέργαστες πλάκες επιθυμητού πάχους. Ο ορθογωνισμός είναι απαραίτητος για τη γρήγορη μέτρηση του όγκου του εμπορεύσιμου μαρμάρου και για την εξοικονόμηση χώρου κατά την αποθήκευση ή μεταφορά τους.

Επιτακτική είναι η ανάγκη να ελαττωθεί η χρήση εκρηκτικών υλών σε όλα τα στάδια εξόρυξης ογκομαρμάρων, της οποίας τα καταστροφικά αποτελέσματα είναι εμφανή. Τεράστιο βήμα για την αύξηση του βαθμού αποληψιμότητας και τον περιορισμό των ελαττωμάτων των όγκων έχει γίνει με τη χρήση της αδαμαντοφόρου συρματοκοπής στην εξόρυξη. Όμως το υψηλό κόστος των αδαμαντοφόρων εργαλείων δε μείωσε αισθητά το κόστος παραγωγής των ογκομαρμάρων. Η τεχνολογία κοπής βασίζεται στην αφαίρεση υλικού με τριβή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πολύ λεπτόκοκκης λάσπης (μουργκάνας). Ο βαθμός φθοράς των κοπτικών είναι πολύ μεγάλος, επειδή ασκούνται ισχυρές κάθετες δυνάμεις στον αδαμαντοφορέα. Από οικονομικές αναλύσεις προκύπτει ότι το κόστος εργαλείων αποτελεί το 15% περίπου της τελικής εμπορικής αξίας ενός μαρμάρου. Κατά την κοπή όγκων σε πλάκες πάχους μεταξύ 20 και 30 χιλιοστών παράγεται λάσπη συνολικού όγκου (σε στραγγισμένη κατάσταση) 35-45% του αρχικού ογκομαρμάρου.

Στις περισσότερες επιχειρήσεις χρησιμοποιούνται σήμερα εγκαταστάσεις καθαρισμού του νερού κοπής με πύργους καθίζησης, όπου συλλέγεται η λάσπη. Οικονομικότερα μηχανήματα κοπής και επεξεργασίας και αξιοποίηση των υποπροϊόντων και αποβλήτων της μαρμαροβιομηχανίας είναι απαραίτητα στοιχεία για τη βελτιστοποίηση του κόστους παραγωγής, όχι όμως σε βάρος της ποιότητας του πρώτου σήμερα σε συνολική αξία βιομηχανικού πετρώματος της χώρας μας.

Οι εξορυκτικές επιχειρήσεις έχουν πραγματοποιήσει μεγάλες επενδύσεις για μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό, αντικαθιστώντας έτσι κατά 90% την παλιά μέθοδο εξόρυξης με εκρηκτικά με σύγχρονες μεθόδους όπως με συρματοκοπή με αδαμαντοφόρα σύρματα. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση της αποληψιμότητας υγιών ογκομαρμάρων, χωρίς ζημίες στο υπόλοιπο κοίτασμα. Χρησιμοποιούν βαριά χωματουργικά και εκσκαπτικά μηχανήματα, έχουν προσλάβει επιστημονικό προσωπικό, σχεδιάζουν και προγραμματίζουν την εξόρυξη με σύγχρονες μεθόδους για μια ορθολογιστική εκμετάλλευση. Στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη μελετηθεί η δυνατότητα υπόγειας εξόρυξης όπως συμβαίνει σε μερικές εκμεταλλεύσεις στην Ιταλία.

Η πολιτεία πρέπει γρήγορα να κατασκευάσει τα έργα υποδομής (π.χ. οδικοί άξονες, λιμενικές εγκαταστάσεις κ.ά.), να προσφέρει τεχνολογική υποστήριξη, να διευκολύνει τις επιχειρηματικές συνεργασίες και να καθιερώσει κίνητρα για ενίσχυση των επιχειρήσεων με εξαγωγικό προσανατολισμό.

Οι εργασίες αρχίζουν από πάνω προς τα κάτω με την αποκάλυψη του κοιτάσματος, την απομάκρυνση των επιφανειακών στείρων και στη συνέχεια τη διαμόρφωση των μετώπων εξόρυξης και των πλατειών εργασιών της κάθε βαθμίδας. Η κοπή του πετρώματος είναι κυρίως μηχανική με αδαμαντοφόρο συρματοκοπή. Το πλάτος της κάθε βαθμίδας διατηρείται πάνω από 6 μ. για να μη δυσχεραίνεται η κίνηση των σχημάτων. Η διεύθυνση των μετώπων είναι παράλληλη με την παράταξη του πετρώματος, έτσι ώστε το τελικό προϊόν να έχει την καλύτερη δυνατή επιφάνεια. Στη συνέχεια αποκόπτονται με τη συρματοκοπή τεμάχια πετρώματος μήκους 5-10 μ. και πλάτους 1,7-3,4 μ. τα οποία ανατρέπονται με υδραυλικούς γρύλους και τεμαχίζονται στο δάπεδο της βαθμίδας, οπότε και προκύπτουν τα ογκομάρμαρα για διάθεση. Οι επιθυμητές διαστάσεις αυτών των ογκομαρμάρων είναι 1,7×1,7×2,7 για μεγιστοποίηση της απόδοσης των μηχανημάτων επεξεργασίας στο εργοστάσιο.

Πηγές

• https://el.wikipedia.org
• https://stonenews.eu/el/latomia-marmarou-ston-tranovalto-ko/
• https://www.e-marmara.gr/103109-pos-ginetai-i-exoryxi-kai-i-epexergasia-tou-marmarou-html/

 

Την Πέμπτη 19-9-2019 οι μαθητές του Γυμνασίου Τρανοβάλτου επισκέφτηκαν τον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου Τρανοβάλτου. Η επίσκεψη έγινε στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών και  Πολιτιστικών Προγραμμάτων που υλοποιούνται στο σχολείο. Το πρώτο πρόγραμμα έχει τίτλο:»Αγαπώ και προβάλλω τον τόπο μου» , Το δεύτερο»Ο Χριστιανικός Ναός σημείο αναφοράς της Θρησκευτικής ζωής της κοινότητας» και το τρίτο » Επαγγέλματα του παρελθόντος και του μέλλοντος»  στις κοινότητες : Ελάτης,  Λαζαράδων ,  Μικροβάλτου ,Τρανοβάλτου  , τόπου καταγωγής των μαθητών του σχολείου.

Ο πατήρ Ευάγγελος Σκετόπουλος  υποδέχθηκε με χαρά τους μαθητές τους ξενάγησε στο ναό και εξήγησε » τα τελούμενα εν αυτώ». Οι μαθητές άντλησαν τις πληροφορίες τις οποίες θα αξιοποιήσουν στις εργασίες τους. 

Με περισσή περηφάνεια παρέλασαν οι μαθητές του σχολείου συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις της επετείου του «ΟΧΙ»  απονέμοντας  φόρο τιμής για όσους έδωσαν τη ζωή τους για  να μπορούμε τώρα να ζούμε ελεύθεροι.Πριν από την παρέλαση τελέστηκε επιμνημόσυνη ακολουθία και με το πέρας  οι παρευρισκόμενοι παρακολούθησαν παραδοσιακούς χορούς από τα τμήματα του Πολιτιστικού Συλλόγου ένα από τα οποία αποτελείται από μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου.

Αρκετά συχνά οι μαθητές επισκέπτονται τα σχολεία απ΄όπου αποφοίτησαν για να χαιρετήσουν τους παλιούς δασκάλους – καθηγητές και τους συμμαθητές τους. Μερικές φορές  νοσταλγούν όλα αυτά που έζησαν στα μαθητικά τα χρόνια, καλές και κακές στιγμές. Εκπαιδευτικοί και μαθητές εκπλήσσονται ευχάριστα.

Μια τέτοια ευχάριστη έκπληξη έζησαν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί όταν το σχολείο το επισκέφτηκε ο Γιώργος Παπανικόπουλος ,παλιός μαθητής ,φοιτητής του Τμήματος Περιβάλλοντος της Ζακύνθου και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο»Ο Τελευταίος Μυστικός Δείπνος». Η Διευθύντρια και οι εκπαιδευτικοί » παρέδοσαν » τον Γιώργο στους μαθητές και αυτός  με πολύ χαρά απαντούσε σε όλες τις ερωτήσεις και έλυσε όλες τις απορίες τους.

-Όνειρο ζωής ήταν για μένα και τα κατάφερα είπε . Να αγαπήσετε το διάβασμα και να μη σταματήσετε να κυνηγάτε τα όνειρά σας .συνέχισε απευθυνόμενος στους μαθητές…

Σ΄ευχαριστούμε Γιώργο .Ευχόμαστε το βιβλίο σου να είναι Καλοτάξιδο

smart

Το έργο «Μαθητικό Μανιφέστο» του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης παρακολούθησαν οι μαθητές του Γυμνασίου Τρανοβάλτου στο χώρο του σχολείου την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου.Μετά το τέλος της παράστασης οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν με τους συντελεστές του έργου και να θέσουν τους προβληματισμούς τους σχετικά με την οργάνωση μιας θεατρικής παράστασης και τις δυνατότητες που προσφέρει ο χώρος για μελλοντική Επαγγελματική αποκατάσταση των μαθητών.  Το Θέατρο στο σχολείο δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να αποκτήσουν Θεατρική Παιδεία σαν Βιωματική Δράση .

smart